[Σημάδι πως oι άδικοι] [προφανώς] δεν φοβούνται τις βαριές ποινές ούτε την εκτέλεση, είναι το ότι δεν θα έκαναν εγκλήματα, αν έβλεπαν το πράγμα διαφορετικά. Όσο για τους άλλους, γνώμη μου είναι ότι οι [σοφοί] δεν εί[ναι δίκαι]οι λόγω της πίστης στους θεούς, αλλά γιατί [σκέφτονται] σωστά, και έχουν [άποψη] για ορισμένα πράγματα, κυρίως για τους πόνους και για τον θάνατο (καθώς όλοι οι άνθρωποι αδιακρίτως, αδικούν είτε από φόβο είτε για ευχαρίστηση). Οι απλοί λαϊκοί άνθρωποι, πάλι, λόγω των νόμων είναι δίκαιοι -στο βαθμό, βέβαια, που είναι δίκαιοι- και λόγω των τιμωριών που κρέμονται πάνω από τα κεφάλια.
Ακόμα κι αν υπάρχουν ανάμεσα τους κάποιοι ευσυνείδητοι λόγω ευσέβειας προς τους θεούς και όχι λόγω νόμων, είναι ελάχιστοι.
Κι ούτε καν οι δυο και τρεις από δαύτους, που θα βρεθούν μέσα σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, δεν είναι ακλόνητα ταγμένοι στο δίκαιο -γιατί δεν είναι σταθερά πεπεισμένοι ότι υπάρχει θεία πρόνοια. Καθαρή απόδειξη ότι η πίστη στους θεούς δεν μπορεί να αποτρέψει τα αδικήματα, είναι τα έθνη των Εβραίων και των Αιγυπτίων. Παρ’ ότι είναι οι πιο θεοφοβούμενοι ανάμεσα σ’ όλους τους λαούς, είναι οι πιο αχρείοι απ’ όλους.
Χάρη σε ποιους θεούς, λοιπόν, θα γίνουν δίκαιοι οι άνθρωποι; Γιατί ούτε χάρη στους υπαρκτούς θεούς είναι δίκαιοι ούτε χάρη στους πλατωνικούς και σωκρατικούς δικαστές που βρίσκονται στον Άδη.
Μένουμε με αυτό το συμπέρασμα. αλλιώς, γιατί να περιφρονούν οι άνομοι τους νόμους, και να τους θεωρούν σχεδόν το ίδιο καταγέλαστους με τους μύθους; Επομένως, η υπόθεση της δικαιοσύνης δεν βλάπτεται από τη δική μας θεωρία, μήτε [ωφελείται από τη θεωρία] που αντιτίθεται στη δική μας. κι αν κρίνουμε από τη γενικότερη στάση των ανθρώπων, όχι μόνο δεν ωφελεί την δικαιοσύνη η αντίπαλη μας θεωρία, μα την βλάπτει κιόλας. ενώ η δική μας όχι μόνο δεν βλάπτει μα και ωφελεί. Γιατί η δική μας θεωρία σε απαλλάσσει από την ταραχή, ενώ η άλλη σού προσθέτει ακόμα περισσότερη, όπως ήδη φάνηκε προηγουμένως.
[Καθαρή απόδειξη γι' αυτό είναι οι Στωικοί που ζουν μέσα στην πλάνη τους. διότι μας λένε] ότι ο θεός αφ’ ενός έπλασε τον κόσμο και αφ’ ετέρου προνοεί για τον κόσμο. Και ότι η πρόνοια του αφορά στο καθετί, ακόμη και στους ανθρώπους.
Και ερχόμαστε στο πρώτο ερώτημα: Για τον εαυτό του έπλάσε ο θεός τον κόσ[μο ή για χάρη των ανθρώπων; Γιατί είναι προφανές] ότι προχώρησε σ’ αυτή του την ενέργεια [θέλοντας να ωφελήσει ή τον εαυτό του ή τους ανθρώπους]. Εφ’ όσον, βέβαια, τίποτα δεν γίνεται χωρίς αίτιο -πόσο μάλλον μια θεϊκή πράξη-, πώς θα μπορούσε να ‘ναι αλλιώς; Ας εξετάσουμε το ζήτημα.
τι εννοούν οι Στωικοί; Ισχυρίζονται ότι, θέλοντας ο θεός να έχει μία πόλη και συμπολίτες –θαρρείς και ήταν [κανένας εξόριστος-, δημιούργησε τον κόσμο και τους ανθρώπους. Όμως αυτή η υπόθεση...] δηλώνει από μόνη της ότι είναι ένας μύθος πλασμένος για να κερδίσει την προσοχή των ακροατών, και όχι ένα επιχείρημα της φυσικής επιστήμης που ερευνά την αλήθεια, και με βάση τα ευλογοφανή δεδομένα προχωρά σε συμπεράσματα περί των αδήλων.
Διογένης Οινοανδέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου