Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2011

Περί Επίκουρου


Περί βίου του Επίκουρου


Ο σεβασμός (του Επίκουρου) προς τους Θεούς και η φιλία του προς την πατρίδα, δεν είναι δυνατόν να περιγραφούν.

ΤΗΣ ΜΕΝ ΓΑΡ ΠΡΟΣ ΘΕΟΥΣ ΟΣΙΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΠΑΤΡΙΔΑ ΦΙΛΙΑΣ ΑΛΕΚΤΟΣ Η ΔΙΑΘΕΣΙΣ. (Διογένης Λαέρτιος – Βίοι Φιλοσόφων- Επίκουρος 10.6)



Περί άριστου βίου


Αρεσκόμαστε(οι επικούρειοι) να λέμε μόνον τούτο, ότι ο άριστος βίος είναι τέτοιος, εφόσον συνάπτει την περισσότερη ευημερία και ειρήνη και την ελάχιστη παρενοχλούσα φροντίδα.

ΩΣ ΤΟΥΤΟ ΜΟΝΟΝ ΑΡΕΣΚΕΙΝ ΕΙΠΕΙΝ, ΟΤΙ ΒΙΟΣ ΟΥΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ ΕΦ' Ω Η ΠΛΕΙΣΤΗ ΣΥΝΕΙΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΟΥΣΑ ΦΡΟΝΤΙΣ.

ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΓΑΔΑΡΗΝΟΥ, ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΧΙΙΙ




Περί φιλοσοφίας


Μη προσποιείστε ότι φιλοσοφείτε, αλλά να φιλοσοφείτε πραγματικά, γιατί δεν έχουμε ανάγκη του να νομίζουμε ότι υγιαίνουμε, αλλά το να υγιαίνουμε αληθινά.

ΟΥ ΠΡΟΣΠΟΙΕΙΣΘΑΙ ΔΕΙ ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ, ΑΛΛ’ ΟΝΤΩΣ ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ. ΟΥ ΓΑΡ ΠΡΟΣΔΕΟΜΕΘΑ ΤΟΥ ΔΟΚΕΙΝ ΥΓΙΑΙΝΕΙΝ, ΑΛΛΑ ΤΟΥ ΚΑΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑΝ ΥΓΙΑΙΝΕΙΝ. (Επίκουρου Προσφώνησις - LIV)



Εμείς στραφήκαμε προς αυτή τη πράξη, το να φιλοσοφούμε, για να ευδαιμονήσουμε έχοντας πρώτα κατακτήσει το σκοπό της ζωής όπως μας τον θέτει η ίδια η φύση.

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΗΝ ΩΡΜΗΣΑΜΕ ΠΡΑΞΙΝ (ΦΙΛΟΣΟΦΕΙΝ) ΟΠΩΣ ΕΥΔΑΙΜΟΝΗΣΩΜΕΝ ΤΟ ΕΠΙΖΗΤΟΥΜΕΝΟΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΚΤΗΣΑΜΕΝΟΙ ΤΕΛΟΣ. (Διογένης Οινοανδέας - Μεγάλη επιγραφή,Αποσπ. 28)



Η φιλοσοφία είναι ενέργεια που με λόγους και διαλογισμούς προξενεί την ευδαιμονία, όπως έλεγε ο Επίκουρος.

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΜΕΝ ΕΛΕΓΕ ΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΝ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΟΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΙΣ ΤΟΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΑ ΒΙΟΝ ΠΕΡΙΠΟΙΟΥΣΑΝ.(Σέξτος Εμπειρικός – Προς Ηθικούς 11.169



Περί Σοφίας


Τη σοφία δεν γίνεται να τη μεταδώσουμε παντού για το λόγο ότι δεν είναι όλοι σε θέση να τη δεχθούν. Αν υποθέσουμε ότι είναι δυνατόν, τότε αληθινά ο τρόπος ζωής των Θεών θα περάσει στους ανθρώπους.

ΤΗΝ ΣΟΦΙΑΝ ΟΥ ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΚΟΙΜΙΟΥΜΕΝ, ΕΚΕΙ ΠΑΝΤΕΣ ΜΗ ΔΥΝΑΤΑΙ. ΔΥΝΑΤΗΝ ΔΕ ΑΥΤΗΝ ΑΝ ΥΠΟΘΩΜΕΘΑ, ΄ΤΟΤΕ ΩΣ ΑΛΗΘΩΣ Ο ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΒΙΟΣ ΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΜΕΤΑΒΗΣΕΤΑΙ. (Διογένης Οινοανδέας – Μεγάλη επιγραφή)



Περί παιδείας


Η φυσιολογία (η μελέτη της Φύσης, η επιστήμη) παρασκευάζει ανθρώπους που ούτε καυχιούνται, ούτε είναι αερολόγοι, ούτε επιδεικνύουν την περιμάχητη(περιζήτητη) από τους πολλούς παιδεία, αλλά σοβαρούς και αυτάρκεις, που φροντίζουν τα μέγιστα επί των δικών τους αγαθών και όχι επί των πραγμάτων.

ΟΥ ΚΟΜΠΟΥΣ ΟΥΔΕ ΦΩΝΗΣ ΕΡΓΑΣΤΙΚΟΥΣ ΟΥΔΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΜΑΧΗΤΟΝ ΠΑΡΑ ΤΟΙΣ ΠΟΛΛΟΙΣ ΠΑΙΔΕΙΑΝ ΕΝΔΕΙΚΝΥΜΕΝΟΥΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΑΛΛΑ ΣΟΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΥΤΑΡΚΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΙΔΙΟΙΣ ΑΓΑΘΟΙΣ, ΟΥΚ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΜΕΓΑ ΦΡΟΝΟΥΝΤΕΣ. (Επίκουρου Προσφώνησις – XLV)



Περί εννοιών ή νοημάτων των λέξεων


Πρώτα απ’ όλα λοιπόν Ηρόδοτε, πρέπει να ορίσουμε με ακρίβεια τα νοήματα που αντιστοιχούν στις λέξεις, για να μπορούμε να κρίνουμε τις θέσεις ή τα ζητούμενα ή τις απορίες κάνοντας αναγωγή σ’ αυτά και να μην άκριτα αποδεικνύουμε τα πάντα στο άπειρο, ή να χρησιμοποιούμε κενές λέξεις. Γιατί είναι ανάγκη το πρωταρχικό νόημα κάθε λέξης να είναι φανερό και να μη χρειαζόμαστε να το αποδείξουμε.

ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΝ ΟΥΝ ΤΑ ΥΠΟΤΕΤΑΓΜΕΝΑ ΤΟΙΣ ΦΘΟΓΓΟΙΣ, Ω ΗΡΟΔΟΤΕ, ΔΕΙ ΕΙΛΗΦΕΝΑΙ, ΟΠΩΣ ΑΝ ΤΑ ΔΟΞΑΖΟΜΕΝΑ Η ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ Η ΑΠΟΡΟΥΜΕΝΑ ΕΧΩΜΕΝ ΕΙΣ ΤΑΥΤΑ ΑΝΑΓΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΚΡΙΝΕΙΝ, ΚΑΙ ΜΗ ΑΚΡΙΤΑ ΠΑΝΤΑ ΗΜΙΝ <Η> ΕΙΣ ΑΠΕΙΡΟΝ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΣΙΝ Η ΚΕΝΟΥΣ ΦΘΟΓΓΟΥΣ ΕΧΩΜΕΝ, ΑΝΑΓΚΗ ΓΑΡ ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΕΝΝΟΗΜΑ ΚΑΘ’ ΕΚΑΣΤΟΝ ΦΘΟΓΓΟΝ ΒΛΕΠΕΣΘΑΙ ΚΑΙ ΜΗΘΕΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ ΠΡΟΣΔΕΙΣΘΑΙ. (Επίκουρος, επιστολή προς Ηρόδοτο).



Περί κριτηρίων της αλήθειας


Ο Επίκουρος λέει στον Κανών ότι τα κριτήρια της αλήθειας είναι οι αισθήσεις, οι προλήψεις και τα πάθη(συναισθήματα).

ΕΝ ΤΟΙΝΥΝ ΤΩ ΚΑΝΟΝΙ ΛΕΓΩΝ ΕΣΤΙΝ Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ. (Διογένης Λαέρτιος – Βίοι Φιλοσόφων)



Στηριζόμενοι λοιπόν στις αισθήσεις, στις απλές επιβολές είτε στις διανοητικές ή σε όποιο άλλο κριτήριο καθώς επίσης και στα υπάρχοντα πάθη, μπορούμε να βγάζουμε συμπεράσματα και για όσα επιδέχονται επιβεβαίωση και για τα άδηλα.

ΕΤΙ ΤΕ ΚΑΙ ΤΑΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΔΕΙ ΠΑΝΤΩΣ ΤΗΡΕΙΝ ΚΑΙ ΑΠΛΩΣ ΤΑΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΠΙΒΟΛΑΣ ΕΙΤΕ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΕΙΘ’ ΟΤΟΥ ΔΗΠΟΤΕ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ, ΟΜΟΙΩΣ ΔΕ ΚΑΙ ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΠΑΘΗ, ΟΠΩΣ ΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΣΜΕΝΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΔΗΛΟΝ ΕΧΩΜΕΝ ΟΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΟΜΕΘΑ. (Επίκουρος - επιστολή προς Ηρόδοτο)



Περί αισθήσεων


Η αίσθηση είναι αντιληπτική σε όσα της υποπίπτουν και τίποτε δεν αφαιρείται ή προστίθεται σε αυτήν, είναι άλογη, για τα πάντα αληθεύει και το ίδιο το ον την λαμβάνει από τη φύση του ως έχει. Όλων δε των αισθητών αληθή είναι, αυτά που στοχαζόμαστε διαφέρουν και τα μεν είναι αληθή τα δε ψευδή.

ΤΗΝ ΤΕ ΑΙΣΘΗΣΙΝ ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΗΝ ΟΥΣΑΝ ΤΩΝ ΥΠΟΠΙΠΤΟΝΤΩΝ ΑΥΤΗ, ΚΑΙ ΜΗΤΕ ΑΦΑΙΡΟΥΣΑΝ ΤΙ ΜΗΤΕ ΠΡΟΣΤΙΘΕΙΣΑΝ ΤΩ ΑΛΟΓΟΝ ΕΙΝΑΙ, ΔΙΑ ΠΑΝΤΟΣ ΤΕ ΑΛΗΘΕΥΕΙΝ ΚΑΙ ΟΥΤΩ ΤΟ ΟΝ ΛΑΜΒΑΝΕΙΝ ΩΣ ΕΙΧΕ ΦΥΣΕΩΣ ΑΥΤΟ ΕΚΕΙΝΟ. ΠΑΝΤΩΝ ΔΕ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΤΩΝ ΑΛΗΘΩΝ ΟΝΤΩΝ, ΤΑ ΔΟΞΑΣΤΑ ΔΙΑΦΕΡΕΙΝ, ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΝ ΑΥΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΗ ΤΑ ΔΕ ΨΕΥΔΗ… (Σέξτος Εμπειρικός- Προς Λογικούς,8.9)



Περί συναισθήματος ηδονής


Η ηδονή είναι η αρχή και ο σκοπός(το τέλος) της ζωής.

ΤΗΝ ΗΔΟΝΗΝ ΑΡΧΗΝ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΛΕΓΟΜΕΝ(Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Όταν λέμε ότι η ηδονή είναι το τέλος(ο σκοπός της ζωής), δεν επιλέγουμε τις ηδονές των ασώτων και αυτές των απολαύσεων όπως νομίζουν κάποιοι από άγνοια και δεν αποδέχονται ή που αντιλαμβάνονται κακώς, αλλά το να μη πονά το σώμα και το να μην ταράσσεται η ψυχή.

ΟΤΑΝ ΟΥΝ ΛΕΓΩΜΕΝ ΗΔΟΝΗΝ ΤΕΛΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙΝ, ΟΥ ΤΑΣ ΤΩΝ ΑΣΩΤΩΝ ΗΔΟΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑΣ ΕΝ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙ ΚΕΙΜΕΝΑΣ ΛΕΓΟΜΕΝ, ΩΣ ΤΙΝΕΣ ΑΓΝΟΟΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΟΥΧ ΟΜΟΛΟΓΟΥΝΤΕΣ Η ΚΑΚΩΣ ΕΚΔΕΧΟΜΕΝΟΙ ΝΟΜΙΖΟΥΣΙΝ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΜΗΤΕ ΑΛΓΕΙΝ ΚΑΤΑ ΣΩΜΑ ΜΗΤΕ ΤΑΡΑΤΤΕΣΘΑΙ ΚΑΤΑ ΨΥΧΗΝ. (Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Δεν είναι οι αδιάκοπες διασκεδάσεις ούτε οι απολαύσεις αγοριών και γυναικών ούτε των ιχθύων και άλλων εδεσμάτων που φέρουν τα πολυτελή τραπέζια, εκείνα που γεννούν τον ηδονικό βίο, αλλά ο νηφάλιος στοχασμός, η εξερεύνηση των αιτιών για κάθε προτίμηση ή αποφυγή.

ΟΥ ΓΑΡ ΠΟΤΟΙ ΚΑΙ ΚΩΜΟΙ ΣΥΝΕΙΡΟΝΤΕΣ ΟΥΔ’ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ ΠΑΙΔΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΟΥΔ’ ΙΧΘΥΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ, ΟΣΑ ΦΕΡΕΙ ΠΟΛΥΤΕΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ, ΤΟΝ ΗΔΥΝ ΓΕΝΝΑ ΒΙΟΝ, ΑΛΛΑ ΝΗΦΩΝ ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΣ ΑΙΤΙΑΣ ΕΞΕΡΕΥΝΩΝ ΠΑΣΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ ΚΑΙ ΦΥΓΗΣ …(Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Περί συναισθήματος πόνου(άλγος)


Το κάθε συναίσθημα πόνου είναι ευκαταφρόνητο (ασήμαντο). Ο μεν έντονος πόνος είναι σύντομος ως προς το χρόνο που διαρκεί. Ο δε χρόνιος πόνος της σαρκός, είναι ήπιος.

ΠΑΣΑ ΑΛΓΗΔΩΝ ΕΥΚΑΤΑΦΡΟΝΗΤΟΣ. Η ΓΑΡ ΣΥΝΤΟΝΟΝ ΕΧΟΥΣΑ ΤΟ ΠΟΝΟΥΝ ΣΥΝΤΟΜΟΝ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟΝ, Η ΔΕ ΧΡΟΝΙΖΟΥΣΑ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ ΑΒΛΗΧΡΟΝ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΠΟΝΟΝ. (Επίκουρου Προσφώνησις - IV)



Περί θανάτου


Ο θάνατος δεν είναι τίποτε για εμάς, το μεν διαλυθέν είναι αναίσθητο(δεν έχει αισθήσεις), το δε αναίσθητο δεν είναι τίποτε για εμάς.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΟΥΔΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ, ΤΟ ΓΑΡ ΔΙΑΛΥΘΕΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΕΙ, ΤΟ Δ’ ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΥΝ ΟΥΔΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ.(Επίκουρου Προσφώνησις - ΙΙ)



Περί γνώσεως Θεών


Οι Θεοί βέβαια υπάρχουν, διότι η γνώση που έχουμε γι΄αυτούς είναι εναργής (ξεκάθαρη, ολοφάνερη, διαχρονική και καθολική).

ΘΕΟΙ ΜΕΝ ΓΑΡ ΕΙΣΙΝ. ΕΝΑΡΓΗΣ ΓΑΡ ΑΥΤΩΝ ΕΣΤΙΝ Η ΓΝΩΣΙΣ(Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Κατ΄ αρχήν τον Θεό να τον νομίζεις σαν άφθαρτο και μακάριο ον, όπως η κοινή νόηση μας τον παρουσιάζει και να μην του προσάπτεις ιδιότητες και συμπεριφορές που δεν ανήκουν στην αφθαρσία και στην μακαριότητά του.

ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΝ ΤΟΝ ΘΕΟΝ ΖΩΟΝ ΑΦΘΑΡΤΟΝ ΚΑΙ ΜΑΚΑΡΙΟΝ ΝΟΜΙΖΩΝ, ΩΣ Η ΚΟΙΝΗ ΝΟΗΣΙΣ ΥΠΕΓΡΑΦΗ , ΜΗΘΕΝ ΜΗΤΕ ΤΗΣ ΑΦΘΑΡΣΙΑΣ ΑΛΛΟΤΡΙΟΝ ΜΗΤΕ ΤΗΣ ΜΑΚΑΡΙΟΤΗΤΟΣ ΑΝΟΙΚΙΟΝ ΑΥΤΩ ΠΡΟΣΑΠΤΕ.(Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Ασεβής δεν είναι αυτός που αναιρεί τους Θεούς των πολλών, αλλά αυτός που τις δοξασίες των πολλών προσάπτει στους Θεούς.

ΑΣΕΒΗΣ ΔΕ ΟΥΧ Ο ΤΟΥΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΘΕΟΥΣ ΑΝΑΙΡΩΝ, ΑΛΛ’ Ο ΤΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ ΔΟΞΑΣ ΘΕΟΙΣ ΠΡΟΣΑΠΤΩΝ. (Επίκουρος, επιστολή προς Μενοικέα)



…και τους καλύτερους τους κατατρέχουν ως άθεους και γι αυτό θα δηλώσω ότι δεν είμαστε εμείς (οι επικούρειοι) που αναιρούμε τους Θεούς, αλλά άλλοι…

ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΟΤΑΤΟΥΣ ΩΣ ΑΘΕΟΥΣ ΛΕΙΑΝ ΚΑΤΑΤΡΕΧΟΥΣΙ ΚΑΙ ΔΗ ΚΑΙ ΓΕΝΗΣΕΤΑΙ ΔΗΛΟΝ ΩΣ ΟΥΧΙ ΗΜΕΙΣ ΑΝΑΙΡΟΥΜΕΝ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΑΛΛ ΕΤΕΡΟΙ. (Διογένης Οινοανδέας - Μεγάλη Επιγραφή)



Περί επιθυμιών


Το ευδαίμων και μακάριον, ούτε το πλήθος των χρημάτων, ούτε ο όγκος των πραγμάτων που μπορεί να κάνει κάποιος, ούτε οι εξουσίες, ούτε οι δυνάμεις(η ισχύς) φέρνουν, αλλά η αλυπία και η πραότης των παθών και η διάθεση της ψυχής, όπως η φύση ορίζει.

ΤΟ ΕΥΔΑΙΜΩΝ ΚΑΙ ΜΑΚΑΡΙΟΝ ΟΥ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΘΟΣ ΟΥΔΕ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΟΓΚΟΣ ΟΥΔ’ ΑΡΧΑΙ ΤΙΝΕΣ ΕΧΟΥΣΙΝ ΟΥΔΕ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΑΛΛ’ ΑΛΥΠΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΟΤΗΣ ΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΦΥΣΙΝ ΟΡΙΖΟΥΣΑ (Πλούταρχος – ΠΩΣ ΔΕΙ ΤΟΝ ΝΕΟΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΑΚΟΥΕΙΝ,14)



Περί προτιμήσεων και αποφυγών


Ανάγουμε κάθε προτίμηση και κάθε αποφυγή εις την υγεία του σώματος και εις την αταραξία της ψυχής, αυτός είναι ο σκοπός της ευχάριστης και γαλήνιας ζωής.

ΠΑΣΑΝ ΑΙΡΕΣΙΝ ΚΑΙ ΦΥΓΗΝ ΕΠΑΝΑΓΕΙΝ ΟΙΔΕΝ ΕΠΙ ΤΗΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΥΓΙΕΙΑΝ ΚΑΙ ΤΗΝ <ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ> ΑΤΑΡΑΞΙΑΝ, ΕΠΕΙ ΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΣ ΖΗΝ ΕΣΤΙ ΤΕΛΟΣ. (Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Περί Αρετών


Οι αρετές είναι ένα με το να ζεις ευχάριστα και το να ζει κάποιος ευχάριστα είναι αχώριστο από τις αρετές.

ΣΥΜΠΕΦΥΚΑΣΙ ΓΑΡ ΑΙ ΑΡΕΤΑΙ ΤΩ ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΝ ΗΔΕΩΣ ΤΟΥΤΩΝ ΕΣΤΙΝ ΑΧΩΡΙΣΤΟΝ (Διογένης Οινοανδέας – Μεγάλη επιγραφή)



O Επίκουρος λέγει ότι αχώριστη από την ηδονή είναι μόνον η αρετή, όλα τα’ άλλα ξεχωρίζουν.

Ο Δ’ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (ΛΕΓΕΙ) ΚΑΙ ΑΧΩΡΙΣΤΟΝ ΦΗΣΙ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΜΟΝΗΝ. ΤΑ Δ’ ΑΛΛΑ ΧΩΡΙΖΕΣΘΑΙ, ΟΙΟΝ ΒΡΩΤΑ.(Διογένης Λαέρτιος – Βίοι Φιλοσόφων)



Οι επικούρειοι «τιμούμε το καλό και τις αρετές και τα υπόλοιπα εάν αυτά παρασκευάζουν την ηδονή».

ΤΙΜΗΤΕΟΝ ΤΟ ΚΑΛΟΝ ΚΑΙ ΤΑΣ ΑΡΕΤΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΙΟΥΤΟΤΡΟΠΑ ΕΑΝ ΗΔΟΝΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΕΙ (Επικ. Απ. 12 - Αθήναιος ΧΙΙ)



Περί αυτάρκειας


Ο μέγιστος καρπός της αυτάρκειας είναι η ελευθερία.

ΤΗΣ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ ΚΑΡΠΟΣ ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Επίκουρου Προσφώνησις - LXXVII)



Και την αυτάρκεια μέγα αγαθό θεωρούμε, όχι για να χρησιμοποιούμε τα λίγα πάντα, αλλά εάν δε έχουμε τα πολλά να αρκούμαστε στα λίγα, γνήσια πεπεισμένοι ότι την πολυτέλεια καλύτερα την απολαμβάνουν αυτοί που την έχουν ελάχιστα ανάγκη και ότι το μεν φυσικό πάντα είναι ευκολοπέραστο , το μάταιο δυσκολοπέραστο, και ότι οι λιτοί χυλοί όταν εξαλείφουν το άλγος της πείνας, ίση ηδονή επιφέρουν με τα πολυτελή γεύματα.

ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΝ ΔΕ ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΓΑ ΝΟΜΙΖΟΜΕΝ, ΟΥΧ ΙΝΑ ΠΑΝΤΩΣ ΤΟΙΣ ΟΛΙΓΟΙΣ ΧΡΩΜΕΘΑ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΕΑΝ ΜΗ ΕΧΩΜΕΝ ΤΑ ΠΟΛΛΑ, ΤΟΙΣ ΟΛΙΓΟΙΣ ΑΡΚΩΜΕΘΑ, ΠΕΠΕΙΣΜΕΝΟΙ ΓΝΗΣΙΩΣ ΟΤΙ ΗΔΙΣΤΑ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ ΑΠΟΛΑΥΟΥΣΙΝ ΟΙ ΗΚΙΣΤΑ ΤΑΥΤΗΣ ΔΕΟΜΕΝΟΙ, ΚΑΙ ΟΤΙ ΤΟ ΜΕΝ ΦΥΣΙΚΟΝ ΠΑΝ ΕΥΠΟΡΙΣΤΟΝ ΕΣΤΙ, ΤΟ ΔΕ ΚΕΝΟΝ ΔΥΣΠΟΡΙΣΤΟΝ, ΟΤΙ ΤΕ ΛΙΤΟΙ ΧΥΛΟΙ ΙΣΗΝ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙ ΔΙΑΙΤΗ ΤΗΝ ΗΔΟΝΗΝ ΕΠΙΦΕΡΟΥΣΙΝ, ΟΤΑΝ ΑΠΑΝ ΤΟ ΑΛΓΟΥΝ ΚΑΤ’ ΕΝΔΕΙΑΝ ΕΞΑΙΡΕΘΗ. (Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Περί ολιγάρκειας


Για όποιον δεν είναι το ολίγον ικανό, τίποτε δεν είναι ικανό. Έλεγε δε(ο Επίκουρος), πως έτοιμος είναι να διαγωνισθεί με τον Δία υπέρ ευδαιμονίας, φθάνει να έχει μάζα και νερό.

Ω ΟΛΙΓΟΝ ΟΥΧ ΙΚΑΝΟΝ, ΑΛΛΑ ΤΟΥΤΩ ΓΕ ΟΥΔΕΝ ΙΚΑΝΟΝ. ΕΛΕΓΕ ΔΕ ΕΤΟΙΜΩΣ ΕΧΕΙΝ ΚΑΙ ΤΩ ΔΙΙ ΥΠΕΡ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ, ΜΑΖΑΝ ΕΧΩ ΚΑΙ ΥΔΩΡ.( Αιλιανός, IV13)



Περί πολιτικής


Ο σοφός ούτε θα πολιτευτεί, όπως είπε (ο Επίκουρος) στο πρώτο βιβλίο Περί Βίων.

ΟΥΔΕ ΠΟΛΙΤΕΥΣΕΤΑΙ, ΩΣ ΕΝ ΤΗ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙ ΒΙΩΝ. (Διογένης Λαέρτιος – Βίοι Φιλοσόφων,10.119)



Ο Επίκουρος είπε, ο σοφός δεν ασχολείται με την πολιτική εκτός αν συντρέχoυν σοβαροί λόγοι.

Epicurus ait: Non accedet ad rem publicam sapiens, nisi si quid intervenerit (ΠΕΡΙ ΗΣΥΧΙΑΣΣενέκας 30.2)

*πηγή ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ – ΚΕΙΜΕΝΑ – ΠΗΓΕΣ (εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ)



Γιατί λοιπόν να τρέχουμε πίσω από πράγματα που τα ορίζουν οι άλλοι;.

ΤΙ ΟΥΝ ΜΕΤΑΔΙΩΚΟΜΕΝ ΠΡΑΓΜΑ ΤΟΙΟΥΤΟΝ, ΟΥ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑΝ ΕΧΟΥΣΙΝ ΑΛΛΟΙ; (Διογένης Οινοανδέας - Μεγάλη επιγραφή,αποσπ.112.1.8)



Περί ευδαιμονίας


Πρέπει πράγματι να μελετάμε αυτά που φέρνουν την ευτυχία, γιατί παρούσας αυτής τα πάντα έχουμε, απούσας δε, πράττουμε τα πάντα για να την αποκτήσουμε.

Μελετάν ούν χρη τα ποιούντα την ευδαιμονίαν, είπερ παρούσης μεν αυτής πάντα έχομεν, απούσης δε πάντα πράττομεν εις το ταύτην έχειν. (Επίκουρος - Επιστολή προς Μενοικέα)



Περί φιλίας


Από όσα η σοφία προετοιμάζει στην μακαριότητα όλου του βίου, το μέγιστο είναι η απόκτηση της φιλίας.

ΩΝ Η ΣΟΦΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΖΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΒΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΥ ΜΕΓΙΣΤΟΝ ΕΣΤΙΝ Η ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΚΤΗΣΙΣ. (Επίκουρου Κύριαι Δόξαι - XXVII)



Περί δικαιοσύνης


Ο δίκαιος είναι αταρακτότατος, ο δε άδικος είναι γεμάτος από τη μεγαλύτερη ταραχή.

Ο ΔΙΚΑΙΟΣ ΑΤΑΡΑΚΤΟΤΑΤΟΣ, Ο Δ’ ΑΔΙΚΟΣ ΠΛΕΙΣΤΗΣ ΤΑΡΑΧΗΣ ΓΕΜΩΝ. (Επίκουρου Κύριαι Δόξαι - XVII).



Περί τύχης


Λίγα στο Σοφό η τύχη προσθέτει, τα δε μέγιστα και κυριώτατα ο λογισμός σπεύδει να τα επιτεύξει και κατά τον συνεχή χρόνο του βίου να διοικεί και να διοικήσει.

ΒΡΑΧΕΑ ΣΟΦΩ ΤΥΧΗ ΠΑΡΕΜΠΙΠΤΕΙ, ΤΑ ΔΕ ΜΕΓΙΣΤΑ ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΤΑΤΑ Ο ΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΙΩΚΗΚΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΣΥΝΕΧΗ ΧΡΟΝΟΝ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΔΙΟΙΚΕΙ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙ. (Επίκουρου Κύριαι Δόξαι - XVI)



Περί της Επικουρείων Πρόθεσης


Ως Επικούρειοι έχουμε την πρόθεση

ότι με πολλή πεποίθηση θα διδάξουμε τους άλλους
και τώρα και όταν διαπρέψουμε,
όσοι έτσι απότομα γεννηθούμε από τους καθηγητές,
αλλά το ενωτικό και πιο σημαντικό
είναι ότι θα πειθαρχούμε στον Επίκουρο, σύμφωνα με τον οποίο επιλέξαμε να ζούμε
καθώς και στην ελεύθερη και θαρρετή έκφραση γνώμης.


ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΠΡΟΘΕΣΙΣ

ΜΕΤΑ ΠΟΛΛΗΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΩΣ ΑΛΛΟΥΣ ΝΟΥΘΕΤΗΣΟΜΕΝ
ΚΑΙ ΝΥΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΕΨΑΝΤΕΣ
ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΟΥΤΩΣ ΑΠΟΤΟΜΟΙ ΓΕΝΗΘΕΝΤΕΣ
ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΕΧΟΝ ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΤΑΤΟΝ
ΕΠΙΚΟΥΡΩΙ ΚΑΘ’ ΟΝ ΖΗΝ ΗΙΡΗΜΕΘΑ ΠΕΙΘΑΡΧΗΣΟΜΕΝ
ΩΣ ΚΑΙ ΠΑΡΡΗΣΙΑΙ (Φιλόδημου, Περί Παρρησίας, 45)




Η απόδοση στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα, έγινε από το www.epicuros.gr. Για την εργασία συμβουλευτήκαμε τα παρακάτω λεξικά και βιβλία:

ΛΕΞΙΚΟ ΜΑΤΖΕΝΤΑ - ηλεκτρονικό λεξικό
ΛΕΞΙΚΟ Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ – ΚΕΙΜΕΝΑ – ΠΗΓΕΣ (ΘΥΡΑΘΕΝ)
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ – ΑΠΑΝΤΑ (ΚΑΚΤΟΣ)
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ - ΗΘΙΚΗ (ΕΞΑΝΤΑΣ)
ΝΙΚΟΣ ΨΥΡΟΥΚΗΣ - Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ (ΑΙΓΑΙΟΝ-ΚΟΥΚΙΔΑ)
ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΟΙΝΟΑΝΔΕΑΣ – ΟΙ ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΠΕΤΡΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (ΘΥΡΑΘΕΝ)
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΠΙΤΖΑΚΗΣ - ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ (ΒΕΡΕΤΤΑΣ)




KEIMENO  AΠΟ ΤΟ – www.epicuros.gr

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ: Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ




ΧΑΪΝΡΙΧ ΣΜΙΤ



Μετάφραση
Μάριος Βερέττας

 Tούτο το βιβλίο αποτελεί ορόσημο για τους μελετητές της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και ειδικά της επικούρειας φιλοσοφίας. Κι αυτό επειδή είναι το πρώτο βιβλίο εισαγωγής στην επικούρεια σκέψη που κυκλοφόρησε στα ελληνικά, κατά το 1926.

   Η συγγραφή του βέβαια υποδεικνύει ότι στη δημοκρατική (ακόμη) Γερμανία του μεσοπολέμου ανθούσε η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, του ιωνικού υλισμού και της επικούρειας φιλοσοφίας, κι εκεί την διδάχθηκαν επιφανείς Έλληνες λόγιοι, όπως ο Ανδρέας Δαλέζιος, ο Χαράλαμπος Θεοδωρίδης και πολλοί άλλοι.

   Ο Χάινριχ Σμιτ υπήρξε ένας ένας εξαίρετος βιολόγος κι ένας λαμπρός φιλόλογος. Το 1916 έγινε διευθυντής του βιολογικού αρχείου Χέκελ και το 1919 ανέλαβε την έδρα βιολογίας στον πανεπιστήμιο της Ιένας. Διώχθηκε από τους ναζιστές και πέθανε το 1935 αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο συγγραφικό έργο.

   Άρχισε να γράφει το βιβλίο του για τον Επίκουρο από το 1912 αλλά ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος τον ανάγκασε να το δημοσιεύσει το 1921. Πέντε χρόνια αργότερα ο Ανδρέας Δαλέζιος το μετέφρασε και το εξέδωσε στην Ελλάδα.

   Η νέα δημοσίευση από τις Εκδόσεις ΒΕΡΕΤΤΑ προσφέρει μια καινούργια μετάφραση εμπλουτισμένη από ένα πλήθος επεξηγηματικών σημειώσεων προκειμένου να επιτρέψει στους μελετητές και φίλους της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας να απολαύσουν σε βάθος το πρωτοπόρο αυτό εγχειρίδιο της φιλοσοφίας της χαράς της ζωής.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ - Χρήστος Γιαπιτζάκης



 ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ


“...Στόχος μου ήταν να μεταφέρω τα λόγια του Επίκουρου και των μαθητών του στο σημερινό άνθρωπο που συλλογάται ελεύθερα, στον επιστήμονα, στο μορφωμένο αλλά και τον απλό άνθρωπο που δεν αρκείται στη μιζέρια της καθημερινότητας και θέλει να ξεφύγει από το κοπάδι, για να καταφύγει σε μια πνευματική όαση ευδαιμονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που αντιδιαστέλλω με τη γραφή στο βιβλίο αυτό τη ζωή της αφροσύνης και της κενολογίας με τη Ζωή της φρόνησης και της Επικούρειας φιλοσοφίας. Ο πυρήνας του εγχειρήματος βέβαια είναι οι γεμάτες σοφία γνώμες (Δόξαι) του Επίκουρου και των μαθητών του. Ελπίζω οι φράσεις αυτές να μιλήσουν στο νου και στην καρδιά κάθε αναγνώστη και αναγνώστριας, όπως μίλησαν και σε μένα, προτρέποντάς με να τις μεταγράψω σ' αυτό το βιβλίο...”

Χρήστος Γιαπιτζάκης Δρ Ιατρικής Γενετικής .






Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου του Χρήστου Γιαπιτζάκη “Επικούρειων Δόξαι”.

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε μόνο του!.. Όσο κι αν το γεγονός αυτό εκπλήσσει τους αναγνώστες όσο εξέπληξε κι εμένα, πραγματικά το βιβλίο γράφτηκε μόνο του, παρορμητικά. Η επαφή με την αμεσότητα των λόγων του Αθηναίου φιλοσόφου Επίκουρου υπήρξε καταλυτική. Μεγάλη η ηδονή της κατανόησης, της συνειδητοποίησης, της κάθαρσης που πρόσφερε το λυτρωτικό του μήνυμα. Μεγάλη η παρόρμηση να κρατηθούν σημειώσεις, να μείνουν οι φράσεις του Δασκάλου σύντροφοι της αδυσώπητης καθημερινότητας. Μεγάλη η ανάγκη να μεταγραφούν οι σοφές κουβέντες σε ένα μικρό τετραδιάκι τσέπης για να ακολουθούν την ανθρώπινη περιπλάνηση και να δίνουν νόημα στο άσκοπο. Αυτή την ανάγκη φαίνεται πως ένοιωσαν οι αρχαίοι Επικούρειοι, που λάτρεψαν τον Δάσκαλο και κατέγραψαν τις διδαχές του σε παπύρους, σε σκεύη και σε πέτρινους τοίχους.

Το τετραδιάκι ξεχείλισε από φράσεις γεμάτες αλήθεια, διορατικότητα και σοφία. Κι ύστερα φούντωσε η διάθεση να μοιραστώ την πνευματική ομορφιά με τους γνωστούς και άγνωστους φίλους. Η ιδέα να τυπωθούν τα λόγια των Επικούρειων χιλιοειπωμένη. Ίσως έλειπε μια θεματική ανθολογία, μια παραλλαγή του αιώνιου θέματος της αλήθειας του Επίκουρου σε νέα μορφή. Μια Επικούρεια θεματική επιτομή όπου ο μέσος άνθρωπος θα μπορούσε να βρει απαντήσεις για ό,τι τον ενδιαφέρει. Ο φίλος εκδότης Μάριος Βερέττας αγκάλιασε το πόνημα και τον ευχαριστώ εγκάρδια.

Όπως αναφέρει και ο τίτλος του βιβλίου «ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ», τα κείμενα δεν είναι δικά μου. Τα έγραψαν άλλοι άνθρωποι αρχαιότεροι, σοφότεροι και πιο ξεχωριστοί από μένα. Ο ρόλος μου είναι μεταπρατικός, συλλεκτικός και ανακλαστικός. Δεν είμαι φιλόλογος, ερωτευμένος με τη γλώσσα των προγόνων μου είμαι, κατά συνέπεια δεν μετέφρασα αλλά προσπάθησα να αποδώσω το κείμενο σε σύγχρονη γλώσσα, ως συνεχιστής τους. Η φίλη και σύντροφός μου αρχαιολόγος-φιλόλογος Ελένη Μιχοπούλου (την οποία ευχαριστώ ολόψυχα) μού επισήμανε ακούραστα τις υπερβάσεις μου και με εξαιρετική επιμέλεια διόρθωσε τα περισσότερα λάθη μου. Ό,τι έμεινε, βαραίνει εμένα τον πεισματάρη αδαή.

Ο στόχος μου ήταν να μεταφέρω τα λόγια του Επίκουρου και των μαθητών του στο σημερινό άνθρωπο που συλλογάται ελεύθερα, στον επιστήμονα, στο μορφωμένο αλλά και τον απλό άνθρωπο που δεν αρκείται στη μιζέρια της καθημερινότητας και θέλει να ξεφύγει από το κοπάδι, για να καταφύγει σε μια πνευματική όαση ευδαιμονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που αντιδιαστέλλω με τη γραφή στο βιβλίο αυτό τη ζωή της αφροσύνης και της κενολογίας με τη Ζωή της φρόνησης και της Επικούρειας φιλοσοφίας.

Χρησιμοποίησα μια σειρά πηγών που αναφέρονται στη βιβλιογραφία, ώστε να περιλαμβάνονται όσο το δυνατόν περισσότεροι Επικούρειοι, παρά το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των έργων τους έχει καταστραφεί από τη μισαλλοδοξία κάποιων ανθρώπων και την αδιαφορία του χρόνου. Συμπεριέλαβα τα αποσπάσματα των κωδίκων, που περιέχουν τις φράσεις των Επικούρειων, ώστε να μπορούν να αναζητηθούν από τους αναγνώστες στις βιβλιογραφικές παραπομπές. Ορισμένες φορές έκανα και ανορθόδοξες υπερβάσεις για τις οποίες δεν μετανοώ. Για παράδειγμα, απέδωσα από τα λατινικά στα ελληνικά, αρχαία και νέα, τις φράσεις του Επίκουρου 99 και 112, τις οποίες παραδίδει ο Ρωμαίος στωικός φιλόσοφος Σενέκας. Επιπλέον, οι γνώμες του επικούρειου ιατρού Ασκληπιάδη, που περιέχονται στη φράση 118, παραδίδονται από τον πνευματικό του αντίπαλο νεοπλατωνικό ιατρό Γαληνό.

Οι εισαγωγικές σελίδες για τον Επίκουρο και την επίδρασή του στην ιστορία της ανθρωπότητας στοχεύουν να κατατοπίσουν τους ανυποψίαστους και να προσδώσουν μια πιο σφαιρική αντίληψη στους ενημερωμένους. Οι αναγνώστες καλούνται να διερευνήσουν αυτά που γράφω, χρησιμοποιώντας βιβλιογραφικές πηγές αλλά και την κρίση τους, όπως προειδοποιεί η φράση 64 του Λουκιανού. Για κάποιες περιπτώσεις θεώρησα ότι δεν υπήρχαν οι κατάλληλες λέξεις για να περιγράψουν μονολεκτικά συγκεκριμένες έννοιες, οπότε τις επινόησα χωρίς ενδοιασμό (προεπικούρειος, ανθυλιστής, αληθιότητα) και δίνω τον ορισμό τους σε υποσημείωση στη σελίδα που πρωτοαναφέρονται. Την τρίτη λέξη ειδικότερα, την εμπνεύστηκα από το σύγχρονο Αμερικανό κωμικό Στέφεν Κολμπέρ, που διακωμωδεί τις απόψεις των συντηρητικών της χώρας του ονομάζοντας την καθεμία από αυτές, αντί για truth (αλήθεια), με μια λέξη που έφτιαξε εκείνος, δηλαδή truthiness («αληθιότητα»). Προφανώς, δεν μού έχουν διαφύγει οι συνειρμοί που γεννούν αυτές οι λέξεις.

Ο πυρήνας του βιβλίου, όμως, είναι οι γεμάτες σοφία γνώμες («Δόξαι») του Επίκουρου και των οπαδών του. Ελπίζω οι φράσεις αυτές να μιλήσουν στο νου και στην καρδιά κάθε αναγνώστη και αναγνώστριας, όπως μίλησαν και σε μένα, προτρέποντάς με να τις μεταγράψω στο μικρό αυτό βιβλίο, που ολοκληρώθηκε εκεί που γεννήθηκε η φιλοσοφική σκέψη του ιδρυτή της φιλοσοφίας του Κήπου. Στο καταπράσινο νησί της Σάμου.






ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΕΡΕΤΤΑ



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Εμείς οι Επικούρειοι





Το βιβλίο του Μάριου Βερέττα Εμείς οι Επικούρειοι είναι ένα εξαιρετικό βοήθημα για όποιον ενδιαφέρεται για την Επικούρεια φιλοσοφία. Με τρόπο απλό και ξεκάθαρο μας προσφέρει τις βασικές αρχές της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφικής σχολής που πολεμήθηκε και συκοφαντήθηκε περισσότερο από όλες. Όπως αναφέρει και ο συγγραφέας

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ

Εμείς οι Επικούρειοι επιδιώκουμε διαρκώς την Ηδονή, δηλαδή τη χαρά της ζωής και δεν φοβόμαστε τίποτα και κανέναν. Εφαρμόζουμε καθημερινά την επικούρεια Τετραφάρμακο, που λέει τα εξής:

ΑΦΟΒΟΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Τ ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ

που πάει να πει:

Δεν μας φοβίζει ο Θεός Δεν μας ανησυχεί ο Θάνατος Εύκολα αποκτιέται το Καλό Αλλά και το Κακό εύκολα υποφέρεται.

Με άλλα λόγια ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ είμαστε οι άφοβοι ηδονιστές που δεν υποτασσόμαστε σε καμία "αρχή" και καμία "ιδέα" και δεν θυσιάζουμε για κανέναν την μοναδική και ανεπανάληπτή μας ύπαρξη. Είμαστε όμως ικανοί να πολεμήσουμε για την Ελευθερία και να προσφέρουμε αμέριστη βοήθεια στους ειλικρινείς φίλους μας.

Δείτε το εξώφυλλο του βιβλίου και διαβάστε το πρώτο μέρος από το ενδιαφέρον περιεχόμενο του βιβλίου.



ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ


Tι ακριβώς πρεσβεύουμε
και γιατί δεν μας... χωνεύουν
οι “άλλοι”;



ΑΦΟΒΟΝ Ο ΘΕΟΣ
ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
ΚΑΙ Τ ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ
ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ


Δεν μας φοβίζει ο Θεός,
Δεν μας ανησυχεί ο Θάνατος
Εύκολα αποκτιέται το Καλό
Και το Κακό εύκολα υποφέρεται.
Φιλόδημος Προς Σοφιστάς δ’ 7-14


Ως γνωστόν πολλές υπήρξαν οι σχολές της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και ο καθένας ακολουθούσε και εφάρμοζε στον βίο του όποιαν ταίριαζε καλύτερα στα γούστα και τις προτιμήσεις του, στις συνήθειες και την κοινωνική του προέλευση, στον χαρακτήρα και τις πολιτικές του επιλογές. Υπήρχε για παράδειγμα η ακαδημαϊκή σχολή του Πλάτωνα, η περιπατητική του Αριστοτέλη, η ανατρεπτική των Κυνικών, η μυστικιστική των Πυθαγορείων, η ανεκτική των Στωικών αλλά και η ηδονική των Επικουρείων και άλλες λιγότερο γνωστές.

Σήμερα λοιπόν, όπου η ανθρωπότητα - μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και την παγίωση της αμερικάνικης καπιταλιστικής μονοκρατορίας - έχει περιέλθει σε φιλοσοφικό αδιέξοδο και νιώθει έρμαιο των παλιρροιακών διακυμάνσεων της τιμής του πετρελαίου και των ανθρωποφάγων ορέξεων της απανταχού πολεμικής βιομηχανίας -στρέφεται ξανά - όπως συνήθιζε άλλωστε να κάνει και κατά το παρελθόν - προς την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γενικά προς τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, αναζητώντας διέξοδο στα σημερινά αδιέξοδα, μια προοπτική για το μέλλον και προπάντων μια πιό ποιοτική καθημερινότητα.
Ως εκ τούτου παρατηρούμε και πάλι - χάρη στο κάλεσμα της Θεάς Ανάγκης - ένθερμους οπαδούς των πλατωνικών ιδεών, της αριστοτελικής μεθοδικότητας, της κυνικής αντισυμβατικότητας, του πυθαγόρειου μυστικισμού, της στωικής αταραξίας αλλά της επικούρειας αφοβίας, χωρίς να λείπουν κι οι παρεκτροπές, οι οποίες βέβαια αποτελούν ένα ερμηνεύσιμο φαινόμενο έπειτα από τόσους και τόσους αιώνες σκοταδισμού και μισαλλοδοξίας ενάντια σε κάθε τι το ελληνικό.
Έτσι, κοντά σ’ όλους αυτούς τους σύγχρονους σοβαρούς μελετητές των αρχαίων φιλοσοφικών διδαγμάτων συναντάμε και φαιδρούς φαντασιόπληκτους που συχνά μπερδεύουν την αρχαία ελληνική παράδοση με τις φιλοχουντικές, φιλομεταξικές ή και φιλοχιτλερικές τους επιδιώξεις, ή άλλους που ονειρεύονται για την αρχαία Ελλάδα όσα διδάχθηκαν στις τεκτονικές και παρατεκτονικές στοές, ή άλλους τέλος, που συμπληρώνουν αυθαίρετα τα κενά των γνώσεών τους με ψευδοεπιδρομές και ψευδοεπιδράσεις… εξωγήινων πολιτισμών, για να μην παραλείψουμε κι εκείνους που ενθουσιάζονται με τις διαδόσεις περί παγκόσμιων συνομωσιών και μας διαβεβαιώνουν ότι κάπου κρύβονται, συνομωτούν και προετοιμάζουν δήθεν με… υπερόπλα(!) την παγκόσμια κυριαρχία των Ελλήνων, πανίσχυρες ομάδες, οι οποίες φέρουν ως διακριτικό τους το ένα ή το άλλο γράμμα της αλφαβήτου.
Όλα αυτά βέβαια είναι ανοησίες εμπαθών και απαίδευτων ανθρώπων, οι οποίοι είτε - στην καλύτερη περίπτωση - παρασύρονται λόγω άγνοιας προς τη μια ή την άλλη ακρότητα, αλλά πολύ συχνά συνειδητοποιούν έγκαιρα τι τους συμβαίνει και συνέρχονται, είτε - στην χειρότερη των περιπτώσεων -πρόκειται για ανθρώπους με τόσο ταπεινές προθέσεις, ώστε επιλέγουν τη μια ή την άλλη αρχαία φιλοσοφική διδασκαλία, όχι ως ένα τρόπο σκέψης που θα τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη ζωή τους, αλλά ως ένα προπέτασμα πίσω από το οποίο προπαθούν να κρύψουν τις ποταπές τους επιδιώξεις.
Απέραντη λοιπόν η έκταση της ανθρώπινης ανοησίας και ποταπότητας και όσοι από εμάς έχουν πρωτοστατήσει κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στο διαρκώς διογκούμενο ρεύμα για την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής παράδοσης, έχουμε πολύ συχνά αγανακτήσει αντικρύζοντας αχαρακτήριστους «ψευδο-Ελληνιστές» να δηλώνουν με υπερηφάνια «Χριστιανοί Ορθόδοξοι», ή εμετικούς «νεο-ναζήδες» να παριστάνουν τους αρχαίους Έλληνες «πολεμιστές», μόνο και μόνον επειδή ο αρχιεγκληματίας αρχηγός τους, ο Χίτλερ, έκλεψε από την αρχαία ελληνική παράδοση το «τετράγαμμα» - γνωστόστερο σήμερα με τον ινδικό όρο «σβάστιγα» - και το χρησιμοποίησε ως σύμβολο της δολοφονικής ιδεολογίας του, ή τέλος δόλιους «Εθνικιστές», άμεσους απογόνους των δοσιλόγων της Κατοχής, που θολώνουν τα νερά και δηλώνουν «Εθνικοί», συγχέοντας σκόπιμα τους δυο αυτούς όρους, τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους. Τελευταία μάλιστα προέκυψε κι άλλο ύποπτο φρούτο, οι λεγόμενοι «αναγνωρισμένοι», που ιδρύοντας έναν σύλλογο δήθεν “Δωδεκαθεϊστών” (λες και ο Διόνυσος ή η Αμφιτρίτη ή ο Παν και τόσοι άλλοι Αθάνατοι εκτός Δωδεκαθέου δεν είναι αξιολάτρευτοι) παραχωρούν στον εαυτό τους το δικαίωμα να κρίνουν - λέει - ποιος είναι και ποιος δεν είναι σύμφωνος με την αρχαία ελληνική παράδοση.
Ας τους αφήσουμε όμως όλους αυτούς κι ας επανέλθουμε στο κάλεσμα της Θεάς Ανάγκης, το οποίο μας στρέφει σήμερα προς τη μελέτη και την υιοθέτηση της μιας ή της άλλης αρχαίας ελληνικής φιλοσοφικής διδασκαλίας, με την ελπίδα ότι σε κάποια από αυτές θα βρει ο καθένας από εμάς τον τρόπο για να κατανοήσει τον κόσμο και να ακολουθήσει τον καλύτερο δυνατό τρόπο ζωής.
Ο λόγος λοιπόν εδώ για την αρχαία φιλοσοφική διδασκαλία του Επίκουρου του Αθηναίου, την οποία ακολουθούμε και εφαρμόζουμε στη ζωή μας εμείς οι Επικούρειοι, και την διδάσκουμε σε όποιον θέλει και σε όποιον την αντέχει, εφόσον πρόκειται για την φιλοσοφία της αφοβίας, της αμυθίας, της αναρχίας και της ηδονής, έννοιες που δεν υιοθετούνται εύκολα από όλους τους ανθρώπους, προπάντων από εκείνους οι οποίοι είναι συνηθισμένοι να φοβούνται κάτι «ανώτερο» από αυτούς, να εκλαμβάνουν ως αναντίρρητες αλήθειες τα παραμύθια της μιας ή της άλλης συμμορίας εκμεταλλευτών, να αποδέχονται την ψευδο-«ανάγκη» της μιας ή της άλλης εξουσίας και να κλείνουν μετά βδελυγμίας τα αυτιά τους ακόμη και στο άκουσμα της λέξης «ηδονή».
Δεν είναι για όλους η επικούρεια διδασκαλία, αλλά μόνον για εκείνους που θεωρούν ως ύψιστο αγαθό την Ελευθερία και δεν ανέχονται κανενός είδους υποταγή στον οποιονδήποτε δυνάστη, ακόμη κι εάν ο τελευταίος απειλεί τους ανυπότακτους με τον φόβο του θανάτου, διότι ακόμη κι αυτόν μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε και να περιφρονούμε εμείς οι Επικούρειοι.
ΤΟ ΦΡΙΚΩΔΕΣΤΕΡΟΝ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ...
Τίποτα δεν προκύπτει εκ του μηδενός. Έτσι και η διδασκαλία του Επίκουρου δεν φύτρωσε από μόνη της αλλά προέκυψε ως συνέχεια της μεγάλης εκείνης φιλοσοφικής παράδοσης του ιωνικού υλισμού, η οποία ξεκίνησε από τον Θαλή τον Μιλήσιο και τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο και έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη εκλεπτυσμένου στοχασμού με τον Δημόκριτο τον Αβδηρίτη.
Ο δάσκαλός μας, ο Επίκουρος του Νεοκλέους, από το δήμο του Γαργηττού, υιοθετόντας και βελτιώνοντας την δημοκρίτεια φυσική, την εφάρμοσε με απόλυτη συνέπεια και στην ηθική διδασκαλία του, λυτρώνοντας έτσι εμάς τους μαθητές του όχι μόνον από τα σκοτάδια της άγνοιας, ως προς την φύση και την προέλευση του σύμπαντος κόσμου αλλά κι από το υπαρξιακό άγχος, τον φόβο του θανάτου.
ΤΟ ΦΡΙΚΩΔΕΣΤΑΤΟΝ ΟΥΝ ΤΩΝ ΚΑΚΩΝ,
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ
ΟΥΘΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ
ΕΠΕΙΔΗΠΕΡ ΟΤΑΝ ΜΕΝ ΗΜΕΙΣ ΩΜΕΝ
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΟΥ ΠΑΡΕΣΤΙΝ
ΟΤΑΝ ΔΕ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΑΡΗΙ
ΤΟΘ ΗΜΕΙΣ ΟΥΚ ΕΣΜΕΝ

γράφει ο Επίκουρος στην Επιστολή προς Μενοικέα, που πάει να πει:
Το πιο φρικτό από τα κακά,
Ο θάνατος,
Δεν είναι τίποτα για εμάς,
Επειδή όταν υπάρχουμε εμείς,
Ο θάνατος δεν υπάρχει
Κι όταν επέλθει ο θάνατος
Τότε δεν υπάρχουμε εμείς

Μ’ αυτό τον απλούστατο συλλογισμό, ο Επίκουρος γκρέμισε όχι μονάχα το φόβο του θανάτου, αλλά και όσους εκμεταλλεύονται αυτό τον φόβο προκειμένου να εξουσιάσουν και να εκμεταλλευτούν τους συνανθρώπους τους.
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΟΥΘΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ λοιπόν, για εμάς τους Επικούρειους, και άρα εξίσου ΟΥΘΕΝ,δηλαδή ένα «τίποτα» είναι και η κάθε εξουσία, πολιτική, θρησκευτική, οικονομική που προπαθεί να επιβληθεί και να παρασιτίσει εις βάρος της κοινωνίας, επισείωντας επάνω από τα κεφάλια των υποψήφιων θυμάτων της τον φόβο του θανάτου - ή, κατά τρόπο φαιδρότατο - τον φόβο της στέρησης της αθανασίας, λες και υπάρχει αθανασία…
Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να τρομάξει εμάς τους Επικούρειους με τον φόβο του θανάτου, επειδή, όπως ξαναλέει, ο Επίκουρος στη Δεύτερη Κύρια Δόξα:
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΟΥΔΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ
ΤΟ ΓΑΡ ΔΙΑΛΥΘΕΝ ΑΝΑΙΣΘΗΤΕΙ
ΤΟ ΔΕ ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΥΝ ΟΥΔΕΝ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ
Που σημαίνει ότι:
Ο θάνατος δεν είναι τίποτα για εμάς
Γιατί ότι αποσυντίθεται δεν αισθάνεται,
Κι ότι δεν αισθάνεται, δεν είναι τίποτα για εμάς.


Ενώ ο Διογένης ο Οινοανδέας, ένας εκλεκτός Επικούρειος φιλόσοφος που έζησε κάπου πέντε αιώνες μετά τον δάσκαλό μας και έστησε μια τεράστια επιγραφή στην πατρίδα του, τα Οινόανδα της Λυκίας, με όλες τις αρχές της επικούρειας φιλοσοφίας, χάραξε μεταξύ των άλλων επάνω στην πέτρα και την φράση:
ΗΔΥ ΓΕΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΖΗΝ
ΟΤΑΝ ΑΠΗΙ ΘΑΝΑΤΟΥ ΦΟΒΟΣ
Που πάει να πει:
Γλυκειά γίνεται η ζωή
Όταν απουσιάζει ο φόβος του θανάτου.

Κι όσο για την ψευδοαπειλή της στέρησης της αθανασίας, ιδού τι λέει ο Επίκουρος στην Επιστολή προς Μενοικέα:
ΓΝΩΣΙΣ ΟΡΘΗ ΤΟΥ ΜΗΘΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ
ΑΠΟΛΑΥΣΤΟΝ ΠΟΙΕΙ ΤΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΘΝΗΤΟΝ
ΟΥΚ ΑΠΕΙΡΟΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΙΣΑ ΧΡΟΝΟΝ
ΑΛΛΑ ΤΟΝ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΑΦΕΛΟΜΕΝΗ ΠΟΘΟΝ

Που σημαίνει ότι:
Η σωστή γνώση πως ο θάνατος δεν είναι τίποτα για εμάς
Κάνει απολαυστική τη θνητότητα της ζωής
Όχι επειδή της προσθέτει άπειρο χρόνο
Αλλά επειδή την απαλλάσσει από τον πόθο της αθανασίας.

Με απλά λόγια, για εμάς τους Επικούρειους δεν υφίσταται ούτε ο φόβος του θανάτου, ούτε ο φόβος καμιάς εξουσίας, ούτε η προσδοκία της ψευδοαθανασίας. Δεν πιστεύουμε στην αθανασία της ψυχής, ούτε καν στην οποιαδήποτε άϋλη δήθεν υπόσταση της ψυχής. Δεν πιστεύουμε σε τίποτα. Η λέξη «πίστις» δεν υπάρχει στο λεξιλόγιό μας. «Πιστοί» είναι όσοι εμπιστεύονται άκριτα την μια ή την άλλη εξουσιαστική ψευδολογία. Για εμάς όλα είναι υλικά - ακόμα και η ψυχή, ακόμη και η θεότητα - και όλα αποτελούνται από περιδινιζόμενους στροβίλους αιώνιων και άφθαρτων ατόμων, που ενώνονται και χωρίζονται αδιάκοπα, σημειώνοντας με τον τρόπο αυτό την αρχή και το τέλος της κάθε ύπαρξης, είτε για άστρο πρόκειται, είτε για πλανήτη, είτε για θεό, είτε για άνθρωπο, είτε για μικρόβιο.
Η ΘΕΑ ΗΔΟΝΗ
Το ρήμα «επικουρώ» στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «παραστέκομαι, συμπαραστέκομαι, προσφέρω βοήθεια, υπερασπίζομαι, βοηθώ, θεραπεύω». Από αυτό προέρχεται το ουσιαστικό «επίκουρος», που σημαίνει κατ’ αντιστοιχία «συμπαραστάτης, βοηθός, υπερασπιστής, θεραπευτής». «Επίκουρος» (επί + κούρος = συμπαραστάτης του νέου άντρα) λεγόταν αρχικά ο στρατιώτης που έσπευδε να βοηθήσει στην μάχη τον σύντροφό του όταν κινδύνευε, ενώ στη συνέχεια «επίκουροι» ονομάζονταν οι βοηθητικοί, οι εφεδρικοί, ακόμη και οι μισθοφόροι στρατιώτες. Η λέξη «επίκουρος» πάντως πέρασε γρήγορα από την στρατιωτική στην θεολογική ορολογία και γνωρίζουμε τον Επικούριο Απόλλωνα με τον ιδιαίτερο ναό στις Βάσσες της Αρκαδίας, που συμπαραστεκόταν στους φίλους λατρευτές του.
Βέβαια αγνοούμε για ποιον λόγο ο Νεοκλής και η Χαιρεκράτη από τον Γαργηττό έδωσαν στον γιό τους το όνομα Επίκουρος. Ίσως η γέννησή του να εκτιμήθηκε ως μια βοήθεια – ανθρώπινη ή θεϊκή – από τους γονείς του. Το γεγονός πάντως είναι πως η διδασκαλία του Επίκουρου προσφέρει σε όλους εμάς, τους μαθητές του, μια πραγματική βοήθεια, εφόσον μας μαθαίνει να επιδιώκουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας το ύψιστο εκείνο αγαθό που λέγεται ηδονή.
Γνωρίζουμε βέβαια - το είπαμε και παραπάνω - ότι και μόνον η απλή αναφορά της λέξης «ηδονή», προκαλεί σε πολλούς αντιδράσεις αγανάκτησης, οργής ή και περιφρόνησης. Πιθανόν να σκέπτονται πώς είναι δυνατόν μια ολόκληρη φιλοσοφική σχολή να θεμελιώνει τα διδάγματά της επάνω σε μια έννοια τόσο ευτελή, όσο η ηδονή.
Εάν το καλοσκεφτούμε όμως θα δούμε ότι η έννοια της ηδονής δεν είναι και τόσο ευτελής, εφόσον για χάρη της ηδονής συνουσιάστηκαν οι γονείς μας και ήρθαμε εμείς στη ζωή, για χάρη της ηδονής απολαμβάνουμε την πόση και την βρώση και παραμένουμε στη ζωή, για χάρη της ηδονής απορρίπτουμε από το σώμα μας όσες ουσίες δεν μας είναι πλέον χρήσιμες και για χάρη της ηδονής συνευρισκόμαστε διαρκώς, αντλώντας ψυχική ηρεμία, σωματική ευεξία και διατηρώντας συνάμα ανοιχτή την προοπτική της αναπαραγωγής μας. Είμαστε όλοι, δηλαδή, είτε το θέλουμε είτε όχι «όργανα ηδονής» της Μητέρας Φύσης, η οποία χάρη στην ηδονή μας επιβάλλει τη θέλησή Της και τουλάχιστον ανόητος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί όποιος αντιδρά στη βούληση της Μεγάλης Μητέρας, διότι είμαστε γεννήματα και τμήματα της Φύσης.
Εκτιμώντας λοιπόν οι πρόγονοί μας τη συμβολή της ηδονής στον ανθρώπινο βίο, την φαντάστηκαν ως κόρη του Έρωτα και της Ψυχής, και συνέθεσαν μάλιστα εκείνον τον περίφημο αττικό μύθο στον οποίο παραπέμπουμε κάθε ενδιαφερόμενο, για να παρακολουθήσει το κάλεσμα του Έρωτα, τις περιπέτειες της Ψυχής, τον θάνατο και την ανάστασή της και τέλος τη γέννηση της μονάκριβης και πεντάμορφης θυγατέρας τους, της Θεάς Ηδονής.
Αυτήν ακριβώς τη Θεά Ηδονή τιμούμε όλοι εμείς οι Επικούρειοι, μαζί με όλους τους άλλους Αθανάτους, γνωρίζοντας ότι οι Θεοί ουσιαστικά είναι δυνάμεις της Μητέρας Φύσης και έννοιες αιώνιας αξίας, που δεν μετέχουν αφ’ εαυτού τους στα ανθρώπινα και δεν τους χαρακτηρίζουν ανθρώπινες ιδιότητες, αλλά φωτοβολούν αδιάκοπα σαν άστρα με αποτέλεσμα να φωτίζεται όποιος θνητός στρέφει το πρόσωπό του προς τη μεριά τους.


Ο δάσκαλός μας ο Επίκουρος ανέδειξε την ηδονή ως σκοπό της ζωής και θεμελίωμα της φιλοσοφίας του και την όρισε ως εξής στην Επιστολή προς Μενοικέα:
ΟΤΑΝ ΟΥΝ ΛΕΓΩΜΕΝ ΗΔΟΝΗΝ ΤΕΛΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙΝ
ΟΥ ΤΑΣ ΤΩΝ ΑΣΩΤΩΝ ΗΔΟΝΑΣ
ΚΑΙ ΤΑΣ ΕΝ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙ ΚΕΙΜΕΝΑΣ ΛΕΓΟΜΕΝ
ΩΣ ΤΙΝΕΣ ΑΓΝΟΟΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΟΥΧ ΟΜΟΛΟΓΟΥΝΤΕΣ
Ή ΚΑΚΩΣ ΕΚΔΕΧΟΜΕΝΟΙ ΝΟΜΙΖΟΥΣΙΝ
ΑΛΛΑ ΤΟ MHTE AΛΓEIN KATA ΣΩMA
MHTE TAPATTEΣΘAI KATA ΨYXHN

Που πάει να πει πως:
Όταν λέμε ότι ο σκοπός είναι η ηδονή,
Δεν εννοούμε τις ηδονές των ασώτων
Και αυτές που βρίσκονται μέσα στις απολαύσεις
Όπως νομίζουν μερικοί που το αγνοούν και δεν το παραδέχονται
Ή είναι κακώς πληροφορημένοι
Αλλά (εννοούμε) να μην πονάει το σώμα
Και να μην ταράζεται η ψυχή.

Eμείς λοιπόν οι Επικούρειοι, οι λάτρεις της Ηδονής, φροντίζουμε στο μέτρο του δυνατού να μην πονάει το σώμα μας και να μην ταράζεται η ψυχή μας, κι έτσι είμαστε σε θέση να απολαμβάνουμε τη χαρά της Zωής. Κι αυτή ακριβώς η χαρά είναι η επικούρεια Ηδονή.
Bεβαίως, η επικούρεια διδασκαλία δεν αποκλείει καμία άλλη έννοια του όρου ηδονή, αρκεί ωστόσο να μην προκαλεί πόνο στο σώμα και φόβο στην ψυχή. Διότι η χειρότερη συμφορά του σώματος είναι ο πόνος και το χειρότερο πάθος της ψυχής είναι ο φόβος…




ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ 





O Mάριος Bερέττας γεννήθηκε στην Aθήνα.

Σπούδασε σκηνοθεσία και ανέβασε κατά καιρούς θεατρικές παραστάσεις για παιδιά σε σχολειά και πνευματικά ιδρύματα. Έχει ταξιδέψει πολύ και μιλά έξι γλώσσες.

Πριν κατασταλάξει ως «άνθρωπος του βιβλίου» έκανε πολλές δουλειές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Με τον τρόπο αυτό ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Καναδά, Άπω Ανατολή κ.ά.

Έχει διασχίσει πολλές φορές την Ευρώπη, την Ινδία αλλά και άλλες χώρες με μοτοσυκλέτα.

 

  Από το 1975 κι έπειτα ασχολείται κατά κύριο λόγο με τον κόσμο του βιβλίου, ως συγγραφέας, μεταφραστής, επιμελητής εκδόσεων και εκδότης.

Έχει γράψει δεκάδες δημοφιλή βιβλία, έχει μεταφράσει περίπου εκατόν πενήντα βιβλία από τα αγγλικά και τα γαλλικά, έχει επιμεληθεί την έκδοση άλλων πενήντα βιβλίων διαφόρων εκδοτών, κι έχει εκδόσει ακόμη εκατόν πενήντα βιβλία από τον δικό του εκδοτικό οίκο.

Eκατοντάδες επίσης είναι τα άρθρα του σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες καθώς και τα ραδιοφωνικά πολιτιστικά του σχόλια..



Tο 1996 ίδρυσε τον Eκδοτικό Oίκο ΒΕΡΕΤΤΑ στην Αθήνα προκειμένου να δημοσιεύει έργα νέων πρωτοπόρων Eλλήνων συγγραφέων.

Παράλληλα ο χώρος του Εκδοτικού Οίκου οργανώθηκε για να λειτουργεί ως βιβλιοπωλείο, αίθουσα διαλέξεων, σκηνή θεατρικών παραστάσεων και τόπος συνάντησης των φίλων του βιβλίου.

Δυστυχώς κάποιοι ενοχλήθηκαν από την έντονη αυτή πολιτισμική δραστηριότητα κι έτσι τον Μάρτιο του 1997, ένας θερμοκέφαλος φανατικός έκαψε με δύο βόμβες μολότωφ το βιβλιοπωλείο ΒΕΡΕΤΤΑ, προκαλώντας μια δυσβάστακτη ζημιά.

Τα μισά βιβλία κάηκαν και τα υπόλοιπα αχρηστεύθηκαν με καψαλισμένα εξώφυλλα και καπνισμένες σελίδες.





Ευτυχώς οι εκλεκτοί και πολυάριθμοι φίλοι του Μάριου Βερέττα από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό απέδειξαν έμπρακτα την αφοσίωση και τον ανεκτίμητο χαρακτήρα τους. Αυτοί καθάρισαν τα καμμένα, αυτοί συσκεύασαν ό,τι απέμεινε, αυτοί συνέβαλαν ώστε η εκδοτική δραστηριότητα να ξαναρχίσει σε άλλο χώρο, ενώ ο Μάριος Βερέττας ξεκίνησε περιοδείες, συμμετοχές σε εκθέσεις βιβλίου, διαλέξεις σε πνευματικά ιδρύματα, και εμφανίσεις στην τηλεόραση. Το 1999 συνελήφθη ο εμπρηστής του βιβλιοπωλείου και μετά απόμια τριετία δικαστικής κωλυσιεργείας καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση με αναστολή. Δεν κατέβαλε καμία αποζημίωση διότι δεν είχε κανένα περιουσιακό στοιχείο. Δήλωσε πάντως στο δικαστήριο ότι είναι… «το χέρι του Θεού»(!..) και μέλος μιας πανίσχυρης παρεκκλησιαστικής οργάνωσης!

 Ο Μάριος Βερέττας συνέχισε τη συγγραφική και εκδοτική παραγωγή,και το 2007, εξέδοσε το τριμηνιαίο φιλοσοφικό περιοδικό Ο ΚΗΠΟΣΤΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ προκειμένου να διασφαλίσει την επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των φίλων της Επικούρειας Φιλοσοφίας.

Όλα τα τεύχη του περιοδικού περιέχουν πάντοτε εκατό σελίδες και διατίθενται σε συνδρομητές και σε εκλεκτά βιβλιοπωλεία.

Το 2008 ο Μάριος Βερέττας τίμησε με μια ιδιαίτερη εκδήλωση όλους τους φίλους του σε μια εορταστική εκδήλωση που οργάνωσε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων για τα δώδεκα χρόνια του εκδοτικού του οίκου.

Τον Ιούλιο του 2009, ο Μάριος Βερέττας μετέφερε τον Εκδοτικό Οίκο στη Ρόδο,απ’ όπου συνεχίζει τη συγγραφική,μεταφραστική και εκδοτική του δημιουργία.














ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ - ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ









Ο Επίκουρος ανέπτυξε ένα φιλοσοφικό σύστημα και καθιέρωσε έναν τρόπο ζωής που αξίζουν το σεβασμό και την κατανόηση, ίσως ακόμα και την αφοσίωσή μας. Στη Μεσόγειο της αρχαιότητας, αυτός ο τρόπος ζωής προσέλκυσε εκατοντάδες χιλιάδες οπαδούς σε κοινότητες που βάσταξαν πάνω από 600 χρόνια. Όμως, από την αρχή ακόμα της διδασκαλίας του, το μήνυμά του συνάντησε αντιδράσεις και διαστρεβλώθηκε πρώτα από τους ακαδημαϊκούς φιλοσόφους και την πολιτική εξουσία και στη συνέχεια από τους χριστιανούς.

Ακόμα και στις μέρες μας, οι επικριτές του επικουρισμού εξακολουθούν να τον παραποιούν, εμφανίζοντάς τον ως μια φυγόπονη πνευματικά, ρηχή, ηδονοθηρική, ανήθικη ή άθεη παρωδία της αληθινής φιλοσοφίας.

Στις μέρες μας, ο επικουρισμός έφτασε να σημαίνει το αντίθετό του: ένας εξεζητημένος ζήλος για σπάνια και ακριβά εδέσματα και ποτά.

Παρακαλώ, βρείτε το κουράγιο να αγνοήσετε μια προκατάληψη δύο χιλιάδων ετών, και αποτιμήστε τη φιλοσοφία αυτή κρίνοντας την από τα αξιόλογα χαρίσματά της. Το βιβλίο αυτό σας παρέχει τις μαρτυρίες που χρειάζεστε.

D. S. Hutchinson 

ΘΥΡΑΘΕΝ .


Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Τα συγγράμματα του Επίκουρου

Τόσο ο Επίκουρος, όσο και οι υπόλοιποι Επικούρειοι φιλόσοφοι, ήταν πολυγραφότατοι. Συνέγραψαν εκατοντάδες βιβλία και επιστολές, που μέχρι τα ύστερα χρόνια της αρχαιότητας, δηλαδή μέχρι και το 300 μ.χ. ήταν σε χρήση. Σήμερα πλην των ανωτέρω επιτομών και των αποσπασμάτων, τα επικούρεια κείμενα δεν υφίστανται. Η εσκεμμένη καταστροφή των επικούρειων συγγραμμάτων τα χρόνια του μεσαίωνα, ήταν ανυπολόγιστη για τον Ελληνικό και όχι μόνο Πολιτισμό. Το μεγαλείο του Επίκουρου και των άλλων Επικούρειων συνεχίζει να μας δείχνει τον δρόμο της Φιλοσοφίας του ακόμη και σήμερα , χάριν στους ερευνητές που τους τελευταίους 2-3 αιώνες διέσωσαν όσα περισσότερα κείμενα ήταν δυνατόν. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται και στις μέρες μας. Επιπλέον, κυρίως τα τελευταία χρόνια, Έλληνες συγγραφείς κι εκδότες κυκλοφορούν για πρώτη φορά επιτέλους στον τόπο που γέννησε την φιλοσοφία, βιβλία και περιοδικά που αναφέρονται στην Επικούρεια Σχολή, κάνοντας προσιτή την απόκτηση της γνώσης που οδηγεί στην ατομική και συλλογική ευδαιμονία.

ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ 37 ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΠΕΡΙ ΑΤΟΜΩΝ ΚΑΙ ΚΕΝΟΥ
ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ
ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΜΕΓΑΡΙΚΟΥΣ
ΔΙΑΠΟΡΙΑΙ
ΚΥΡΙΑΙ ΔΟΞΑΙ (σώζεται)
ΠΕΡΙ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΓΩΝ
ΠΕΡΙ ΤΕΛΟΥΣ
ΠΕΡΙ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ Η΄ ΚΑΝΩΝ
ΧΑΙΡΕΔΗΜΟΣ
ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ
ΠΕΡΙ ΟΣΙΟΤΗΤΟΣ
ΗΓΗΣΙΑΝΑΞ
ΠΕΡΙ ΒΙΩΝ
ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΓΙΑΣ
ΝΕΟΚΛΗΣ ΠΡΟΣ ΘΕΜΙΣΤΑΝ
ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ
ΕΥΡΥΛΟΧΟΣ ΠΡΟΣ ΜΗΤΡΟΔΩΡΟΝ
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΟΡΑΝ
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗ ΑΤΟΜΩ ΓΩΝΙΑΣ
ΠΕΡΙ ΑΦΗΣ
ΠΕΡΙ ΕΙΜΑΡΜΕΝΗΣ
ΠΕΡΙ ΠΑΘΩΝ ΔΟΞΑΙ ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΚΡΑΤΗΝ
ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΝ
ΠΡΟΤΡΕΠΤΙΚΟΣ
ΠΕΡΙ ΕΙΔΩΛΩΝ
ΠΕΡΙ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ
ΠΕΡΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΑΡΕΤΩΝ
ΠΕΡΙ ΔΩΡΩΝ ΚΑΙ ΧΑΡΙΤΟΣ
ΠΟΛΥΜΗΔΗΣ
ΤΙΜΟΚΡΑΤΗΣ Γ’
ΜΗΤΡΟΔΩΡΟΣ Ε΄
ΑΝΤΙΔΩΡΟΣ Β΄
ΠΕΡΙ ΝΟΣΩΝ ΔΟΞΑΙ ΠΡΟΣ ΜΙΘΡΗΝ
ΚΑΛΛΙΣΤΟΛΑΣ
ΠΕΡΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ
ΑΝΑΞΙΜΕΝΗΣ
ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ

www.epicuros.gr

Ιστορική αναδρομή της επικούρειας φιλοσοφίας







Οι σχολάρχες του Κήπου

Στην σχολή τον Επίκουρο διαδέχθηκε ο Έρμαρχος γιος του Αγεμόρτου από τη Μυτιλήνη, φίλος του φιλοσόφου από την εποχή που δίδασκε στο νησί αυτό. Η διαδοχή αυτή έγινε κατόπιν επιθυμίας του ίδιου του Επίκουρου, όπως αυτό φαίνεται στη Διαθήκη του, στην οποία φαίνεται ότι μερίμνησε έτσι ώστε ο Κήπος να συνεχίσει να υπάρχει και μετά από αυτόν, δίνοντας την οδηγία να συνεχίσουν οι κληρονόμοι του να μεταβιβάζουν τον Κήπο, όσο αυτό είναι δυνατόν να γίνεται, σε όσους θα συνεχίσουν την φιλοσοφία του.

Ο νέος σχολάρχης Έρμαρχος, έγγραψε τα εξής έργα:

Επιστολικά περί Εμπεδοκλέους – 22 βιβλία

Περί των μαθημάτων

Προς Πλάτωναv

Προς Αριστοτέλη

Διετέλεσε σχολάρχης του Κήπου από το 270 έως το 240 π.χ.

Τον Έρμαρχο διαδέχθηκε ο Πολύστρατος. Διετέλεσε σχολάρχης του Κήπου από το 240 έως το 210 π.χ.
Ακολούθησαν ο Διονύσιος ο οποίος διετέλεσε σχολάρχης του Κήπου από το 210 έως το 180 π.χ.,
ο Βασιλείδης που διετέλεσε σχολάρχης του Κήπου από το 180 έως το 150 π.χ.,
ο Απολλόδωρος ο οποίος συνέγραψε τετρακόσια βιβλία και είχε τη σχολαρχεία από το 150 έως το 120 π.χ.,
ο Δημήτριος Λάκων που είχε τη σχολαρχεία από το 120 έως το 90 π.χ.,
ο Ζήνων Σιδώνειος από το 90 έως το 78 π.χ.
ο Φαίδρος από το 78 έως το 70 π.χ.
ο Πάτρων από το 70 π.χ. έως ....

Στα μετέπειτα χρόνια είναι γνωστό ότι ο Κήπος βρίσκονταν σε λειτουργία και μάλιστα είχε λάβει σημαντική βοήθεια κατά το έτος 121 μ.χ. επί αυτοκράτορα Αδριανού. Επίσης το ίδιο έπραξε ενισχύοντας την επικούρεια σχολή και ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος στα χρόνια που κυβέρνησε (161-180 μ.χ.), δεν έχουν όμως σωθεί τα ονόματα των σχολαρχών του Κήπου στην περίοδο αυτή, πλην του Ποπίλιου Θεότιμου επί Αδριανού.







Επικούρειοι Φιλόσοφοι







Από τους πολλούς μαθητές του Επίκουρου και μεταγενέστερους φιλοσόφους ονομαστοί ήταν οι παρακάτω:

Σύγχρονοι του Επίκουρου







Μητρόδωρος (330-277 π.χ.χ.)
Λαμψακηνός φιλόσοφος, ο επιφανέστερος μαθητής και φίλος του Επίκουρου. Ο Επίκουρος είχε συγγράψει έργα με τίτλο "Μητρόδωρος". Ο Κικέρων τον χαρακτήρισε ως δεύτερο Επίκουρο. Ο Μητρόδωρος πέθανε 7 έτη νωρίτερα του δασκάλου του. Στη διαθήκη του ο Επίκουρος μερίμνησε για την ανατροφή των παιδιών του Μητρόδωρου, την οποία είχε αναλάβει μετά τον θάνατό του.

Έγραψε τα εξής βιβλία:

Προς τους Ιατρούς, 3 βιβλία

Περί αισθήσεων

Προς Τιμοκράτην

Περί μεγαλοψυχίας

Περί της Επίκουρου αρρωστίας

Προς τους διαλεκτικούς

Προς τους σοφιστάς, 9 βιβλία

Περί της σοφίας πορείας

Περί της μεταβολής

Περί πλούτου

Προς Δημόκριτον

Περί ευγενείας

Αριστόβουλος, αδερφός του Επίκουρου

Νεοκλής, αδερφός του Επίκουρου

Χαιρέδημος, αδερφός του Επίκουρου

Νικάνωρ

Έρμαρχος

Έγραψε τα εξής βιβλία:

Επιστολικά προς Εμπεδοκλέους, 22 βιβλία

Περί των μαθημάτων

Προς Πλάτωνα

Προς Αριστοτέλη

Πολύαινος

Γεωμέτρης που ακολούθησε τον Επίκουρο. Έργο του ήταν το «Περί όρων».

Πυθοκλής

Λεοντεύς, Λαμψακηνός επιφανής μαθητής του Επίκουρου, σύζυγος της Θεμίστας.

Ηγησιάναξ

Μενοικέας

Θεμίστα

Κωλώτης, Λαμψακηνός αγαπημένος μαθητής του Επίκουρου.Έγραψε τα έργα

Περί του ότι κατά τα των άλλων φιλοσόφων δόγματα ουδέ ζην εστί

Προς Πλάτωνος Λύσιν

Προς Πλάτωνος Ευθύδημον

κα έργα που δεν έχουμε ούτε τους τίτλους τους

Ιδομενεύς

Λεόντιον, επικούρεια εταίρα

Έγραψε το βιβλίο «Κριτική για το Θεόφραστο».

Μαμμάριον, επικούρεια εταίρα

Νικίδιον, επικούρεια εταίρα

Φαίδριον, δούλα του Επίκουρου

Μυς, δούλος του Επίκουρου

Νικίας, δούλος του Επίκουρου

Πτολεμαίος Αλεξανδρεύς ο Μαύρος

Πτολεμαίος Αλεξανδρεύς ο Λευκός

Τιμοκράτης

Διογένης Ταρσεύς

Έγραψε τα έργα "Περί επιλέκτων" που ανεπτύσονταν σε τουάχιστον δεκαεπτά βιβλία και "Επιτομή στις Ηθικές αντιλήψεις του Επίκουρου".

Ωρίων

Μεταγενέστεροι του Επίκουρου







Πολύστρατος - 3ος αιων.π.χ.

Διονύσιος - 2ος αιων. π.χ.

Βασιλείδης - 2ος αιων. π.χ.

Απολλόδωρος - 2ος αιων. π.χ.

Δημήτριος Λάκων - 2ος αιων. π.χ.

Ζήνων Σιδώνειος - 1ος αιων. π.χ.

Φαίδρος - 1ος αιων. π.χ.

Φιλόδημος - 1ος αιων. π.χ.

Έγραψε τα εξής βιβλία:

Περί Αισθήσεως

Περί Θεών

Περί Ευσεβείας

Περί των Στωικών

Περί Πλούτου

Περί Οργής

Περί Ποιητικής

Περί Ρητορικής

Περί Φιλαργυρίας

Επικούρειες Δόξες

Περί Ομιλίας

Περί Αρετών και Κακιών

Περί Υπερηφάνειας

Περί σύνταξις των Φιλοσόφων

Περί Θανάτου

Περί Σημείων και Σημειώσεων

Περί Ηθικής

Περί Χάριτος

Περί Οικονομίας

Περί Παρρησίας

Περί Μουσικής

Περί του καθ΄ Όμηρον αγαθού βασιλέως

Περί Κολακείας

Περί Επιχαιρεκακίας



Διογένης Λαέρτιος - 3ος αιων. μ.χ.

Έγραψε το βιβλίο "Βίοι Φιλοσόφων", όπου το 10ο Βιβλίο είναι ο "Βίος του Επίκουρου"

Διογένης Οινοανδέας - 3ος αιων. μ.χ.

"Απολίθωσε" το σύγγραμμά του που έγινε γνωστό ως η «Μεγάλη επιγραφή στα Οινόανδα».


Διογενειανός - 3ος αιων. μ.χ.

ΚΕΙΜΕΝΟ  ΑΠΟ ΤΟ  - www.epicuros.gr