ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ
“...Στόχος μου ήταν να μεταφέρω τα λόγια του Επίκουρου και των μαθητών του στο σημερινό άνθρωπο που συλλογάται ελεύθερα, στον επιστήμονα, στο μορφωμένο αλλά και τον απλό άνθρωπο που δεν αρκείται στη μιζέρια της καθημερινότητας και θέλει να ξεφύγει από το κοπάδι, για να καταφύγει σε μια πνευματική όαση ευδαιμονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που αντιδιαστέλλω με τη γραφή στο βιβλίο αυτό τη ζωή της αφροσύνης και της κενολογίας με τη Ζωή της φρόνησης και της Επικούρειας φιλοσοφίας. Ο πυρήνας του εγχειρήματος βέβαια είναι οι γεμάτες σοφία γνώμες (Δόξαι) του Επίκουρου και των μαθητών του. Ελπίζω οι φράσεις αυτές να μιλήσουν στο νου και στην καρδιά κάθε αναγνώστη και αναγνώστριας, όπως μίλησαν και σε μένα, προτρέποντάς με να τις μεταγράψω σ' αυτό το βιβλίο...”
Χρήστος Γιαπιτζάκης Δρ Ιατρικής Γενετικής .
Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου του Χρήστου Γιαπιτζάκη “Επικούρειων Δόξαι”.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε μόνο του!.. Όσο κι αν το γεγονός αυτό εκπλήσσει τους αναγνώστες όσο εξέπληξε κι εμένα, πραγματικά το βιβλίο γράφτηκε μόνο του, παρορμητικά. Η επαφή με την αμεσότητα των λόγων του Αθηναίου φιλοσόφου Επίκουρου υπήρξε καταλυτική. Μεγάλη η ηδονή της κατανόησης, της συνειδητοποίησης, της κάθαρσης που πρόσφερε το λυτρωτικό του μήνυμα. Μεγάλη η παρόρμηση να κρατηθούν σημειώσεις, να μείνουν οι φράσεις του Δασκάλου σύντροφοι της αδυσώπητης καθημερινότητας. Μεγάλη η ανάγκη να μεταγραφούν οι σοφές κουβέντες σε ένα μικρό τετραδιάκι τσέπης για να ακολουθούν την ανθρώπινη περιπλάνηση και να δίνουν νόημα στο άσκοπο. Αυτή την ανάγκη φαίνεται πως ένοιωσαν οι αρχαίοι Επικούρειοι, που λάτρεψαν τον Δάσκαλο και κατέγραψαν τις διδαχές του σε παπύρους, σε σκεύη και σε πέτρινους τοίχους.
Το τετραδιάκι ξεχείλισε από φράσεις γεμάτες αλήθεια, διορατικότητα και σοφία. Κι ύστερα φούντωσε η διάθεση να μοιραστώ την πνευματική ομορφιά με τους γνωστούς και άγνωστους φίλους. Η ιδέα να τυπωθούν τα λόγια των Επικούρειων χιλιοειπωμένη. Ίσως έλειπε μια θεματική ανθολογία, μια παραλλαγή του αιώνιου θέματος της αλήθειας του Επίκουρου σε νέα μορφή. Μια Επικούρεια θεματική επιτομή όπου ο μέσος άνθρωπος θα μπορούσε να βρει απαντήσεις για ό,τι τον ενδιαφέρει. Ο φίλος εκδότης Μάριος Βερέττας αγκάλιασε το πόνημα και τον ευχαριστώ εγκάρδια.
Όπως αναφέρει και ο τίτλος του βιβλίου «ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΔΟΞΑΙ», τα κείμενα δεν είναι δικά μου. Τα έγραψαν άλλοι άνθρωποι αρχαιότεροι, σοφότεροι και πιο ξεχωριστοί από μένα. Ο ρόλος μου είναι μεταπρατικός, συλλεκτικός και ανακλαστικός. Δεν είμαι φιλόλογος, ερωτευμένος με τη γλώσσα των προγόνων μου είμαι, κατά συνέπεια δεν μετέφρασα αλλά προσπάθησα να αποδώσω το κείμενο σε σύγχρονη γλώσσα, ως συνεχιστής τους. Η φίλη και σύντροφός μου αρχαιολόγος-φιλόλογος Ελένη Μιχοπούλου (την οποία ευχαριστώ ολόψυχα) μού επισήμανε ακούραστα τις υπερβάσεις μου και με εξαιρετική επιμέλεια διόρθωσε τα περισσότερα λάθη μου. Ό,τι έμεινε, βαραίνει εμένα τον πεισματάρη αδαή.
Ο στόχος μου ήταν να μεταφέρω τα λόγια του Επίκουρου και των μαθητών του στο σημερινό άνθρωπο που συλλογάται ελεύθερα, στον επιστήμονα, στο μορφωμένο αλλά και τον απλό άνθρωπο που δεν αρκείται στη μιζέρια της καθημερινότητας και θέλει να ξεφύγει από το κοπάδι, για να καταφύγει σε μια πνευματική όαση ευδαιμονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που αντιδιαστέλλω με τη γραφή στο βιβλίο αυτό τη ζωή της αφροσύνης και της κενολογίας με τη Ζωή της φρόνησης και της Επικούρειας φιλοσοφίας.
Χρησιμοποίησα μια σειρά πηγών που αναφέρονται στη βιβλιογραφία, ώστε να περιλαμβάνονται όσο το δυνατόν περισσότεροι Επικούρειοι, παρά το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των έργων τους έχει καταστραφεί από τη μισαλλοδοξία κάποιων ανθρώπων και την αδιαφορία του χρόνου. Συμπεριέλαβα τα αποσπάσματα των κωδίκων, που περιέχουν τις φράσεις των Επικούρειων, ώστε να μπορούν να αναζητηθούν από τους αναγνώστες στις βιβλιογραφικές παραπομπές. Ορισμένες φορές έκανα και ανορθόδοξες υπερβάσεις για τις οποίες δεν μετανοώ. Για παράδειγμα, απέδωσα από τα λατινικά στα ελληνικά, αρχαία και νέα, τις φράσεις του Επίκουρου 99 και 112, τις οποίες παραδίδει ο Ρωμαίος στωικός φιλόσοφος Σενέκας. Επιπλέον, οι γνώμες του επικούρειου ιατρού Ασκληπιάδη, που περιέχονται στη φράση 118, παραδίδονται από τον πνευματικό του αντίπαλο νεοπλατωνικό ιατρό Γαληνό.
Οι εισαγωγικές σελίδες για τον Επίκουρο και την επίδρασή του στην ιστορία της ανθρωπότητας στοχεύουν να κατατοπίσουν τους ανυποψίαστους και να προσδώσουν μια πιο σφαιρική αντίληψη στους ενημερωμένους. Οι αναγνώστες καλούνται να διερευνήσουν αυτά που γράφω, χρησιμοποιώντας βιβλιογραφικές πηγές αλλά και την κρίση τους, όπως προειδοποιεί η φράση 64 του Λουκιανού. Για κάποιες περιπτώσεις θεώρησα ότι δεν υπήρχαν οι κατάλληλες λέξεις για να περιγράψουν μονολεκτικά συγκεκριμένες έννοιες, οπότε τις επινόησα χωρίς ενδοιασμό (προεπικούρειος, ανθυλιστής, αληθιότητα) και δίνω τον ορισμό τους σε υποσημείωση στη σελίδα που πρωτοαναφέρονται. Την τρίτη λέξη ειδικότερα, την εμπνεύστηκα από το σύγχρονο Αμερικανό κωμικό Στέφεν Κολμπέρ, που διακωμωδεί τις απόψεις των συντηρητικών της χώρας του ονομάζοντας την καθεμία από αυτές, αντί για truth (αλήθεια), με μια λέξη που έφτιαξε εκείνος, δηλαδή truthiness («αληθιότητα»). Προφανώς, δεν μού έχουν διαφύγει οι συνειρμοί που γεννούν αυτές οι λέξεις.
Ο πυρήνας του βιβλίου, όμως, είναι οι γεμάτες σοφία γνώμες («Δόξαι») του Επίκουρου και των οπαδών του. Ελπίζω οι φράσεις αυτές να μιλήσουν στο νου και στην καρδιά κάθε αναγνώστη και αναγνώστριας, όπως μίλησαν και σε μένα, προτρέποντάς με να τις μεταγράψω στο μικρό αυτό βιβλίο, που ολοκληρώθηκε εκεί που γεννήθηκε η φιλοσοφική σκέψη του ιδρυτή της φιλοσοφίας του Κήπου. Στο καταπράσινο νησί της Σάμου.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΕΡΕΤΤΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου